آیا ماست می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد؟

یورونیوز: آن دسته از خریداران مواد غذایی که چشمان تیزبینی دارند ممکن است در ماه‌های اخیر متوجه برچسب‌های جدیدی در قفسه‌های فروش لبنیات در ایالات متحده شده باشند. برچسب‌هایی که ماست را به عنوان راهی برای کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ تبلیغ می‌کنند.

این به این دلیل است که سازمان غذا و داروی آمریکا اخیراً اعلام کرده که تولیدکنندگان ماست می‌توانند چنین ادعایی را مطرح کنند، حتی اگر مشخص شده باشد که ادعاهایشان بر اساس شواهد محدودی است.

در واقع بر سر این مسئله توافق علمی میان دانشمندان وجود ندارد، اما نتایج برخی از مطالعاتی که تا کنون انجام گرفته نشان می‌دهد خوردن حداقل ۲ فنجان ماست در هفته ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.

اما چرا سازمان غذا و داروی آمریکا به تولید‌کنندگان ماست اجازه داده تا ادعا کنند می‌توانند خطر دیابت را کاهش دهند؟

سازمان غذا و داروی آمریکا در مورد ادعاهایی که فاقد پشتوانه اجماع کامل علمی هستند، از سیاست خاصی پیروی می‌کند. این سازمان می‌گوید شرکت‌ها مجاز هستند ادعاهای خود را داشته باشند اما تا زمانی که در برچسب‌های روی محصولشان یک هشدار مشخص برای جلوگیری از گمراه کردن مردم موجود باشد.

چنین رویه‌ای از سال ۲۰۰۰ برای مکمل های غذایی و از سال ۲۰۰۲ برای مواد غذایی اعمال می‌شود. در آن زمان سازمان غذا و داروی آمریکا با شکایاتی روبرو شد که الزام وجود استانداردی برای وجود اجماع علمی را به چالش می‌کشیدند.

در آن پرونده قضایی، وکلای شرکت‌های تولید‌کننده مواد خوراکی با موفقیت استدلال کردند که چنین استانداردهایی حق آزادی بیان تضمین‌شده در قانون اساسی ایالات متحده را نقض می‌کند.

بعد از این حکم سازمان غذا و داروی آمریکا تصمیم گرفت به جای مبارزه قانونی، یک دسته‌بندی مجزا ایجاد کند. در این دسته‌بندی محصولاتی که ادعا می‌شود مصرفشان خطر ابتلا به بیماری را کم می‌کند، باید برای دریافت مجوز اجماع علمی قابل توجهی را بین کارشناسان واجد شرایط ثابت کنند.

محصولاتی که چنین مجوزی را دریافت کرده‌اند برای مثال شامل برخی از انواع کاکائو هستند که ممکن است بیماری قلبی را کاهش دهند و یا آب توت‌خرس‌هایی که ادعا می‌شود می‌توانند خطر عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری را در زنان کم کند.
کارشناسان می‌گویند افزایش مصرف ماست‌های شیرین‌شده نه تنها دیابت را کم نمی‌کند، بلکه می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشدشعبه ایالات متحده شرکت فرانسوی لبنیاتی «دانون»، که چندین برند معروف ماست را تولید می‌کند، در سال ۲۰۱۸ از سازمان غذا و داروی آمریکا درخواست مجوز کرد تا این برچسب «ادعای سلامت واجد شرایط» را برای محصولش دریافت کند.

شرکت دانون یافته‌های مطالعاتی را ارائه کرده که می‌گوید یافته‌هایشان ارتباط بین خوردن ماست و نشانه‌های پایین‌تر بروز دیابت را در یک بازه زمانی طولانی‌مدت نشان می‌دهد. در مقابل سازمان غذا و داروی آمریکا تایید کرده است که «برخی شواهد معتبر» در خصوص فواید خوردن ماست به عنوان یک غذای کامل وجود دارد، اما نه به دلیل وجود ماده مغذی خاصی در آن.

به عبارت دیگر، هیچ مدرک مستقیمی مبنی بر اینکه ماست می‌تواند از دیابت جلوگیری کند وجود ندارد. تنها شواهد ضعیفی وجود دارد که نشان می دهد خوردن ماست ممکن است با کاهش نشانگرهای زیستی خاصی مرتبط باشد که با افزایش خطر ابتلا به این بیماری مرتبط هستند.

همزمان منتقدان نیز ادعاهای شرکت لبنیاتی دانون را زیر سوال برده و گفته‌اند که یافته‌های ادعایی این شرکت بر اساس کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده با استاندارد علمی نیست که بتواند ثابت کند آیا ماست واقعا خطر دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد یا خیر.

یک سازمان بهداشتی به نام مرکز علوم برای منافع عمومی می‌گوید وقتی یک بیماری به کل رژیم غذایی فرد مرتبط است، نمی‌توان فقط یک ماده خوراکی را با کاهش خطر ابتلا به آن مرتبط کرد.

به گفته این سازمان، استفاده از چنین برچسب‌هایی حتی ممکن است خطر ابتلا به دیابت را در افراد افزایش دهد چرا که افراد ممکن است به خاطر همین تشویق‌ها به مصرف انواع ماست شیرین با قندهای افزودنی رو بیاورند.

ماریون نستل، کارشناس مواد غذایی، ادعاهای بهداشتی بر اساس شواهد محدود را «آشکارا مضحک» خوانده است.