بررسی روزنامه‌های صبح تهران؛ دوشنبه سوم آذر
روزنامه اعتماد در تیتر یک خود با عنوان «و سرانجام ؛سوم آذر» نوشته است: «سرانجام ۲۴ نوامبر(۳ آذر) از راه رسید و مذاکرات در قلعه کوبرگ همچنان ادامه دارد. نه از دمیدن در شیپور پیروزی خبری است و نه از اعلام شکست در یک سال مذاکره.»
روزنامه ایران ضمن انتشار عکس وزرای خارجه کشورهای ۵+۱ و وزیر خارجه ایران در صفحه یک شماره دوشنبه خود، خبر داده است که «هفت وزیر خارجه متشکل از وزرای خارجه کشورهای عضو ۱+۵ به علاوه محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه در وین دیداری مشترک خواهند داشت.»
روزنامه تعادل در تیتر یک شماره دوشنبه خود «تفاهم سیاسی به جای توافق جامع»، آن را « راهکار جدید در مسیر گفت‌وگوی هسته‌ای» توصیف کرده است.
روزنامه جوان در تیتر یک شماره دوشنبه خود تفاهم مورد اشاره یک دیپلمات ایرانی را «توافق بر سر عدم توافق جامع» توصیف کرده و نوشته است: «طرفین به جای مذاکره بر سر توافق جامع، کار سخت را برای یک تفاهم کلی شروع کرده‌اند، تفاهمی که دیپلمات‌ها از روز یک شنبه نام "توافق سیاسی" برای آن برگزیدند.»
روزنامه دنیای اقتصاد عکس یک خود را به وزیر خارجه عربستان سعودی اختصاص داده و در گزارشی با تیتر «میهمان ناخوانده وین» نوشته است: «دور آخر مذاکرات هسته‌ای در شرایطی آخرین ساعات خود را پشت سر می‌گذارد که بازیگران منطقه‌ای ضد توافق هسته‌ای، لابی‌های سنگین و فشرده خود را با هدف اثر‌گذاری بر مذاکرات آغاز کرده‌اند، و در آخرین تلاشها از این دست، سعود‌الفیصل، وزیر خارجه عربستان سعودی، روز یک شنبه به‌طور ناگهانی به وین رفت.»
روزنامه تعادل در گزارشی با تیتر «ارز و سکه چشم به‌راه مسافران وین» آثار مذاکرات وین بر قیمت دلار و ارز در ایران را مورد بررسی قرار داده است.
روزنامه فرهیختگان از دو نطق جنجالی در جلسه روز یک شنبه مجلس شورای اسلامی درباره «روضه خوانی روحانی و تشییع پاشایی» گزارش داده و نوشته است: «روضه‌خوانی رئیس‌جمهوری و تشییع مرتضی پاشایی خواننده پاپ تازه‌‌درگذشته، محور دو نطق جنجالی ناطقان میان‌دستور نشست علنی یکشنبه بهارستان بود که از قضا طرح هر دو موضوع با واکنش منفی برخی از نمایندگان، اما هر بار از یک طیف، مواجه شد.»
«نه از شیپور پیروزی خبری است و نه از اعلام شکست»
روزنامه ایران ضمن انتشار عکس وزرای خارجه کشورهای ۵+۱ و وزیر خارجه ایران در صفحه یک شماره دوشنبه خود، خبر داده است که «هفت وزیر خارجه متشکل از وزرای خارجه کشورهای عضو ۱+۵ به علاوه محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه در وین دیداری مشترک خواهند داشت تا در آخرین روز از فرصت باقی مانده آخرین تلاشها را در به سرانجام رساندن مذاکرات به خرج دهند.»
این روزنامه همچنین به «تلاش‌های مذاکره‌کنندگان برای دستیابی به توافقی» اشاره کرده که در آن «دو طرف در کلیات موضوعات اصلی مورد اختلاف، به توافقی سیاسی و اولیه دست یابند و بحث و بررسی‌های بیشتر درباره اختلافات را به مذاکراتی بسپارند که بدون حساسیت جهانی و در فرصتی مناسب انجام می‌شود.»
روزنامه ایران نوشته است: «در چنین حالتی که دست یافتن طرف‌ها به یک تفاهم سیاسی در وین امکان پذیر شود، هیأت‌ها بعد از مدت زمانی کوتاه مجدداً برای بحث روی جزئیات و متن توافق جامع به میز مذاکره باز می‌گردند. به بیانی دیگر، مذاکره‌کنندگان در صورت رسیدن به تفاهم سیاسی زمان را در وین متوقف می‌کنند تا دوباره بازگردند و متن توافق جامع را نهایی کنند.»
این روزنامه همچنین خبر داده است که روز یک شنبه و «پس از ۳۵ سال، برای نخستین بار وزرای امور خارجه ایران و آمریکا دیدار دو جانبه برگزار کردند و طی این دیدار جان کری و محمدجواد ظریف عصر روز یکشنبه و این بار بدون حضور کاترین اشتون با یکدیگر» مذاکره کردند.
روزنامه اعتماد در تیتر یک خود با عنوان «و سرانجام ؛سوم آذر» نوشته است: «سرانجام ۲۴ نوامبر(۳ آذر) از راه رسید و مذاکرات در قلعه کوبرگ همچنان ادامه دارد. نه از دمیدن در شیپور پیروزی خبری است و نه از اعلام شکست در یک سال مذاکره فشرده.»
سارا معصومی خبرنگار اعزامی اعتماد به وین ضمن تاکید براینکه « یکشنبه، روز گمانه زنی های بیشمار رسانه ای و تکذیب های بیشمارتر بود»، نوشته است: «با ورود مذاکرات به هفتمین روز از مذاکرات هسته ای در وین،به نظر می رسد که رسیدن به توافقنامه جامع هسته ای بامتنی مهیا شده و عاری از هر پرانتزی دیگر ممکن نیست.»
«تفاهم سیاسی» به جای «توافق جامع»
روزنامه تعادل در تیتر یک شماره دوشنبه خود «تفاهم سیاسی به جای توافق جامع»، آن را « راهکار جدید در مسیر گفت‌وگوی هسته‌ای» توصیف کرده و نوشته است:«یک عضو تیم مذاکره‌کننده هسته ای ایران در وین» گفته است: «ایران و گروه ۱+۵ در مذاکرات به "توافق کلی و سیاسی" و نه "توافق جامع" رسیده‌اند.»
به نوشته روزنامه تعادل، این عضو مذاکره‌کننده که نامش فاش نشده، گفته است: «توافق سیاسی به‌معنای تمدید مذاکرات نیست، بلکه به این معناست که تفاهمی سیاسی بر سر اصول توافق جامع به‌دست می‌آید. اما باتوجه به محدودیت زمان و پیچیده و فنی بودن مسایل، بعد از یک فاصله کوتاه مجددا بازمی‌گردیم و متن تفاهم‌شده را به‌همراه جزییات و ضمایم آن، که بسیار زیاد هم هستند، مکتوب و نهایی می‌کنیم.»
روزنامه تعادل همچنین نوشته است: «برخی منابع غربی هم گزارش داده‌اند که ایران و گروه ۱+۵ امروز دوشنبه سوم آذر موافقتنامه شفاهی را تحت عنوان توافق سیاسی اعلام کرده و سپس زمانی دو ماهه برای تعیین جزییات توافق جامع، اختصاص می‌دهند.»
روزنامه جوان اما در تیتر یک شماره دوشنبه خود تفاهم مورد اشاره یک دیپلمات ایران را «توافق بر سر عدم توافق جامع» توصیف کرده و نوشته است: «طرفین به جای مذاکره بر سر توافق جامع، کار سخت را برای یک تفاهم کلی شروع کرده‌اند، تفاهمی که دیپلمات‌ها از روز یک شنبه نام "توافق سیاسی" برای آن برگزیدند.»
این روزنامه نزدیک به سپاه پاسداران با تاکید براینکه «هیچ یک از گزینه‌های شکست مذاکرات یا توافق جامع اعلام نخواهد شد»، نوشته است: «البته همین توافق سیاسی نیز کار دشواری است و برخی منابع می‌گویند که ممکن است طرف‌های مذاکره را مجبور کند که از نیمه شب دوشنبه حدود دو روز مذاکرات را تمدید کنند.»
روزنامه جوان همچنین نوشته است: « در وین نه تیم ایرانی و نه تیم‌های آمریکایی و اروپایی هیچ کدام حاضر نیستند هزینه‌های اولین موضع‌گیری موافق با تمدید مذاکرات را به دوش بگیرند، به خاطر همین، حتی منابع دیپلماتیک در وین نیز به طور غیر رسمی تا یک شنبه گفتند که تمدید کردن مذاکرات مد نظرشان نیست و تا آخر کار برای دستیابی به توافق کوشش خواهند کرد.»
مهمان ناخوانده در وین
روزنامه دنیای اقتصاد عکس یک خود را به وزیر خارجه عربستان سعودی اختصاص داده و در گزارشی با تیتر «میهمان ناخوانده وین» نوشته است: «دور آخر مذاکرات هسته‌ای در شرایطی آخرین ساعات خود را پشت سر می‌گذارد که بازیگران منطقه‌ای ضد توافق هسته‌ای، لابی‌های سنگین و فشرده خود را با هدف اثر‌گذاری بر مذاکرات آغاز کرده‌اند. در آخرین تلاشها از این دست، سعود‌الفیصل، وزیر خارجه عربستان سعودی که ۳۹ سال است این سمت را در اختیار دارد، روز یک شنبه به‌طور ناگهانی به وین رفت.»
این روزنامه نوشته است: «به باور تحلیلگران، سفر فیصل به وین در آخرین روز منتهی به ضرب‌الاجل سوم آذر می‌تواند حاوی دو پیام باشد؛ اول اینکه اعراب و در رأس آنان عربستان، دستیابی به توافق هسته‌ای میان غرب و ۱+۵ را قطعی می‌دانند و در آخرین لحظات قصد دارند از سوی کشورهای طرف مذاکره ایران این اطمینان را به دست بیاورند که این توافق منافع آنان در منطقه را به خطر نخواهد انداخت. این تحلیل را سخنان وزیر خارجه امارات هم تقویت می‌کند که روز یک شنبه در سخنانی ضمن ابراز نگرانی از توافق هسته‌ای با ایران این سوال را مطرح کرد که نقش ایران در فردای توافق هسته‌ای در منطقه چه خواهد بود و چه تفاوتی با گذشته خواهد کرد.»
دنیای اقتصاد همچنین نوشته است: «تحلیل بدبینانه دیگری هم درباره سفر ناگهانی فیصل به محل مذاکرات وجود دارد مبنی بر اینکه او از جدی شدن توافق هسته‌ای با ایران به شدت مستاصل شده و آخرین تلاش‌های خود را برای بر هم زدن این توافق تاریخی انجام می‌دهد.»
بازار ارز و سکه تهران در انتظار نتیجه مذاکرات
روزنامه تعادل در گزارشی با تیتر «ارز و سکه چشم به‌راه مسافران وین» آثار مذاکرات وین بر قیمت دلار و ارز در ایران را مورد بررسی قرار داده است.
این روزنامه نوشته است درحالی که تا پایان مذاکرات مقامات ایران و غرب زمان زیادی نمانده است بسیاری از تحلیلگران تاکید دارند که این مذاکرات «چشم‌انداز سیاست‌های اقتصادی ایران را مشخص می‌کند.»
مهرنوش سلوکی در گزارش روزنامه تعادل نوشته است: «بازار منوچهری شور و هیجان چندانی ندارد، خودشان می‌گویند دست نگه داشته‌اند و انتظار می‌کشند تا ببینند پایان این جلسات به کجا ختم می‌شود.»
به گزارش روزنامه تعادل روند نرخ ارز در دو هفته اخیر بدون تغییر قیمت بر مدار ۳۲۵۰ تومانی باقی مانده است، چون ثبات قیمتی که در تیر ماه تابستان سالجاری و همزمان با مذاکرات هسته ای وین مشاهده شد اما «تنها تفاوتی که میان این دو دوره وجود دارد این است که در آن زمان بازه قیمتی دلار در حدود ۱۰۰تومان کمتر از حال حاضر و با نرخ ۳۱۵۰ تومان بوده است.»
این روزنامه از قول کارشناسان بازار ارز در تهران نوشتهع است: «افزایش ارزش دلار ایالات متحده در برابر سبد ارزهای مهم دنیا در ماه‌های اخیر، همچنین به تعویق افتادن مذاکرات هسته ای» از دلایلی است که «تا حد زیادی باعث افزایش نرخ دلار نقدی در ماه‌های گذشته شده است.»
به نوشته روزنامه تعادل «گذری در بازار منوچهری به خوبی نشان می‌دهد که معامله‌گران با احتیاط بیشتری به فعالیت خود ادامه می‌دهند. خریداران و متقاضیان دلار در انتظار اخبار حاصل از مذاکرات، سه هفته اخیر را در بازه ۱۰تومانی و بر نوار ۳۲۵۰ تومان فعالیت کرده‌اند اما از روز یک شنبه بازارهای مالی ایران به توافق هسته ای امیدوار شده‌اند.»
این روزنامه گزارش داده است که «روز یک شنبه قیمت دلار به عدد ۳۲۴۰ تومان کاهش یافت» و این اتفاق در شرایطی رخ داد که هنوز از وین اخباری در مورد توافق نهایی مخابره نشده است اما «حداقل بازارهای مالی ایران به استقبال این اتفاق رفته‌اند.»
روزنامه تعادل همچنین نوشته است: «با پیش‌بینی‌های افزایشی در رابطه با بازار طلا براین اساس بازار ایران باید در انتظار رشد قیمت طلا و کاهش قیمت دلار باشد، و درصورتی که تا پایان مذاکرات توافقات هسته ای حاصل شود، قیمت‌ها پتانسیل کاهش بیشتر را خواهند داشت.»
این روزنامه تاکید کرده است: «نکته مهم در معالات دو روز گذشته ارزها نشان می‌دهد که یورو طی زمان یادشده در حدود ۴۰تومان کاهش قیمت داشته است. یورو که در روز جمعه با افت ۳۰ تومانی روبه‌رو شده بود به نرخ ۴۰۵۰تومان رسید و همچنین روز یک شنبه با ۱۰تومان کاهش بیشتر در حدود ۴۰۴۰تومان معامله شد» و پوند ]انگلیس[ نیز که روندی مشابه یورو را در پیش گرفته است با کاهشی ۳۰ تومانی به ۵۰۷۰ تومان رسید» و البته «بسیاری در بازار کاهش ارزش یورو و پوند را به علت کاهش این ارزها در برابر دلار ایالات متحده می‌دانند.»
روزنامه تعادل همزمان خبر داده است: «طلا در ایران که دومین هفته صعودی خود را طی کرده است»، درحالی که روز شنبه را بدون تغییر قیمت آغاز کرده بود در روز یک شنبه « با افزایش ۲۰۰۰ تومانی فعالیت خود را آغاز کرد» و «معامله‌گران بازار این افزایش قیمت را تحت تاثیر افزایش ارزش اونس طلا» در بازهارهای جهانی «در روز جمعه]گذشته[ می‌دانند.»
دو نطق جنجالی در مجلس؛ از روضه‌خوانی روحانی تا تشییع پاشایی
روزنامه فرهیختگان از دو نطق جنجالی در جلسه روز یک شنبه مجلس شورای اسلامی درباره «روضه خوانی روحانی و تشییع پاشایی» گزارش داده و نوشته است: «روضه‌خوانی رئیس‌جمهوری و تشییع مرتضی پاشایی خواننده پاپ تازه‌‌درگذشته، محور دو نطق جنجالی ناطقان میان‌دستور نشست علنی یکشنبه بهارستان بود که از قضا طرح هر دو موضوع با واکنش منفی برخی از نمایندگان، اما هر بار از یک طیف، مواجه شد.»
به گزارش این روزنامه، نخستین نطق جنجالی یکشنبه مجلس شورای اسلامی ازسوی عطاء‌الله حکیمی ایراد شد و نماینده رودبار در مجلس نهم، طی سخنانی حسن روحانی را مورد خطاب قرار داد و گفت: «روضه‌خوانی بس است، ما روضه‌خوان قهارتر از شما هم داریم. چون سابقه اجرایی کلان نداشته‌اید فقط برای ملت روضه می‌خوانید و روضه مجلس را در جمع ملت و روضه ملت را در جمع مجلس می‌خوانید و این نهایت بی‌تدبیری است. شما را به خدا دیگر بس است.»
فرهیختگان نوشته است که نطق جنجالی عطاء‌الله حکیمی همچنین با انتقاد از مذاکرات هسته‌ای همراه بود و نماینده رودبار در مجلس نهم گفت: «آیا قرار است اتفاق نامبارکی بیفتد که مردم و مجلس نباید بدانند؟ آیا کاخ‌های سفید و کرملین، پادشاه عمان، آلمانی‌ها، فرانسوی‌ها و حتی وزرای خارجه عمان و امارات محرم‌تر از ملت و مجلس هستند؟»
عطاء‌الله حکیمی همچنین با یادآوری «تدوین طرحی دو فوریتی مبنی‌بر اینکه دولت ملزم شود قبل از امضای نهایی هرگونه توافق هسته‌ای مصوبه مجلس را اخذ کند»، خواهان تصویب این طرح از سوی نمایندگان مجلس نهم شد.
فرهیختگان همچنین نوشته است که « این نماینده مخالف دولت در نطق خود اعضای کابینه یازدهم را هم بی‌بهره نگذاشت» و خطاب به حسن روحانی گفت: «آقای رئیس‌جمهور، ژنرال‌هایی که با خود آورده‌اید یا بیماری جسمی دارند یا بیماری اقتصادی و هر روز برای نظام حاشیه درست می‌کنند.»
به نوشته این روزنامه، نطق میان دستور عطاء‌الله حکیمی اما با واکنش محمد سادات‌ابراهیمی، از اعضای فراکسیون روحانیون مجلس، همراه شد که ادبیات نماینده رودبار را «سبُک» و صحبت‌هایش را «بی‌پایه» خواند و در پاسخ به او گفت: «منتقدان رئیس‌جمهوری مدعی دینمداری و ولایتمداری هستند؛ اما هر جا که به نفع‌شان باشد دینداری و ولایتمداری را به نفع خود تفسیر می‌کنند»، صمن اینکه «حفظ حرمت رئیس‌جمهوری به‌عنوان دومین مقام رسمی کشور، حفظ حرمت مردم و احترام به مردم محسوب می‌شود و به کار بردن ادبیاتی که روضه‌خوانی روحانیت را زیر سوال می‌برد، نشان‌دهنده این است که خود گوینده مطلب اعتقاد چندانی به مسائل مذهبی و احترام خاصی به مسائل دینی ندارد.»
محمد سادات‌ابراهیمی همچنین در حمایت از «روضه خوانی حسن روحانی در هیات دولت»، گفته است: « افتخار مراجع عظام تقلید را روضه‌خوانی است و اینکه آقای روحانی به‌عنوان فردی در کسوت ریاست‌جمهوری در گذشته منابر وعظ و تبلیغ داشته است از افتخارات وی محسوب می‌شود نه از ضعف.»
دومین نطق جنجالی یکشنبه مجلس شورای اسلامی به نوشته روزنامه فرهیختگان به سخنان محمد باقری‌بنابی، نماینده بناب، اختصاص داشت که با یادآوری تشییع مرتضی پاشایی، خواننده موسیقی پاپ، از نمایندگان مجلس نهم پرسید: «اگر اتفاق مشابهی برای شما بیفتد، چند نفر از موکلان‌تان در مراسم ختم شما حضور می‌یابند؟»
محمد باقری‌بنابی با اشاره به حضور هزاراتن تن در مراسم تشییع پیکر مرتضی پاشایی در نطق میان دستور خود گفت: «عمر فعالیت حرفه‌ای یک جوان که به اندازه انگشتان یک دست هم نمی‌رسید نشان می‌دهد وی حضور عمیقی در دل و ذهن مردم داشته به‌طوری که تصویر مراسم تشییع جنازه وی هم نتوانسته این شور را به خوبی متجلی کند.»
نماینده بناب ضمن خطاب قرار دادن سیاستمداران و نمایندگان مجلس در نطق میان دستور خود، از آنها پرسید: «آیا می‌توانید بگویید اگر اتفاق مشابهی برای شما هم بیفتد چند نفر از پاپ‌خوانان کشور یا مردمی که نمایندگی آنها را برعهده دارید در مراسم ختم شما حضور می‌یابند.»
به گزارش روزنامه فرهیختگان، پس از نطق محمد باقری‌بنابی این بار مهرداد بذرپاش، عضو فراکسیون اصولگرایان واکنش نشان داد و گفت: «نمایندگان تهران خود را خادم‌تر از همه می‌دانند و به اینکه در تشییع جنازه‌شان تعداد کم یا زیادی حضور داشته باشند، افتخار نمی‌کنند.»
مهرداد بذرپاش که نمایندگان نزدیک به جبهه پایداری است، همچنین پرسش و نوع نگاه نماینده بناب را در «شان» مجلس ندانست و گفت: «یکی از هنرمندان از دنیا رفته و جوانان هم او را بدرقه کردند؛ اینکه بخواهیم بازی سیاسی دربیاوریم و از این مساله استفاده کنیم درست نیست.»