فقرا و ثروتمندان ایرانی سالی چقدر هزینه میکنند
فقیرترین و ثروتمندترین‌های ایران چقدر در سال هزینه میکنند؟ این پرسشی است که پاسخ آن در گزارش مفصل بانک مرکزی ایران در باره بودجه خانوارهای شهری در سال گذشته خورشیدی یافت می‌شود.
در حالی که فقیرترین گروه شهرنشین (دهک اول) در طول سال گذشته شش میلیون و ۴۴۲ هزار تومان برای زندگی خود خرج کرده، ثروتمند ترین گروه شهرنشین (دهک دهم) ۸۷ میلیون و ۷۱۱ هزار تومان را مصرف رسانده است.
معنی این ارقام این است که در سال ٩٢، ثروتمندان ایرانی حدود ۱۴ برابر فقرا برای خرج کرده‌اند.
بنابر آمارهای منتشر شده بانک مرکزی ایران، دهک‌های دوم تا پنجم کمتر از بیست میلیون تومان بابت زندگی خود هزینه کرده‌اند. این در حالی است که دهک ششم و هفتم کمتر از ۳۰ میلیون تومان هزینه داشته‌اند.
بر اساس گزارش بانک مرکزی ایران، دهک نهم که در ردیف ثروتمندان قرار دارند بیشتر از ۴۵ میلیون تومان صرف گذران زندگی خود کرد.
این در حالی است که دهک دهم که ثروتمندترین گروه ایرانیان را تشکیل می دهد، حدود دوبرابر دهک نهم یعنی ۸۸ میلیون تومان صرف زندگی یک ساله کرده اند. یعنی فاصله طبقاتی هزینه های سالانه ثروتمندترین بخش ایران با یک پله پائین تر از خودش تقریبا دو برابر است.
البته میانگین هزینه‌های سالانه یک خانوار ایرانی متوسط یعنی خانوارهای بین دهک‌های ششم و هفتم، ۲۸ میلیون و ۴۴۶ هزار تومان است.
عمده‌ترین هزینه خانوارهای ایرانی
عمده هزینه خانوارهای ایرانی، مخارج خوراکی و مسکن، آب و برق و گاز می‌شود.
در حالی که هزینه متوسط خوراک فقیرترین خانوار ایرانی یک میلیون و ۹۵۱ هزار تومان است، ثروتمندترین خانوارهای ایرانی ۱۶ میلیون و ۵۱۵ هزار تومان را صرف هزینه خوراک میکنند.
هزینه مسکن، آب، برق و گاز یک خانوار فقیر به طور متوسط کمتر از سه میلیون تومان است یعنی خانوارهای فقیر نیمی از هزینه سالانه خود را صرف مسکن، آب و برق و گاز میکنند در حالی که هزینه متوسط ثروتمندترین‌های ایران برای این بخش‌ها ۳۳ میلیون و ۱۸۱ هزار تومان است. این یعنی هزینه مسکن، آب، برق و گاز ثروتمندان حدود یک سوم هزینه سالانه خانوارهای آنها را تشکیل می‌دهد.
متوسط هزینه فقیرترین و ثروتمندترین خانوارهای ایران در سال ۹۲ (به تومان)
فقیرترین خانوارهای ایرانی سال گذشته خورشیدی، ۳۰۳ هزار تومان صرف بهداشت و درمان خود کرده‌اند در حالی که ثروتمندترین خانوارهای ایرانی چهار میلیون و ۸۹۷ هزار تومان خرج بهداشت و درمان خود کرده‌اند که حدود شانزده برابر خانوارهای فقیر است.
هزینه تحصیل فقیرترین خانوارهای ایرانی سال گذشته تنها کمی بیش از ۳۶هزار تومان بوده در حالی که هزینه تحصیل خانوارهای ثروتمند در همین سال یک میلیون و ۴۵۸هزار تومان بوده است.
ثروتمندان ایرانی سال گذشته حدود چهارده برابر بیشتر از فقرا برای گذران زندگی هزینه کرده اند
در سال گذشته خورشیدی خانوارهای فقیر برای پوشاک و کفش خود تنها ۱۲۶ هزار تومان هزینه کردند در حالی که خانوارهای ثروتمند در همین مدت چهار میلیون و ۲۴۸ هزار تومان، یعنی کمی کمتر از چهل برابر این مبلع برای پوشاک و کفش خود خرج کرده‌اند.
هزینه حمل و نقل فقیرترین خانوارهای ایرانی تنها ۲۳۵ هزار تومان بوده در حالی که ثروتمندترین خانوارهای ایرانی ده میلیون و ۶۲۷ هزار تومان برای حمل و نقل هزینه کرده اند.
آمارهای بانک مرکزی ایران نشان می دهد که از دهک اول که فقیرترین خانوارهای ایرانی هستند تا دهک دهم که ثروتمندترین خانوارهای ایرانی را تشکیل می دهند هزینه زندگی آنها دستکم تا دهک هفتم حتی از میانگین هزینه یک خانوار ایرانی کمتر است. یعنی حتی هزینه خانواری که در دهک هفتم قرار دارد نیز از میانگین ۲۸ میلیون تومانی هزینه خانوارهای ایرانی کمتر است. به این ترتیب تنها سه دهک درآمدی کشور هزینه هایشان از میانگین هزینه های سالانه خانوارهای ایرانی بالاتر است.
شکاف هزینه ها نشاندهنده شکاف درآمدی گسترده در ایران است. در سالهای اخیر بعد از حذف یارانه، دولت ایران پرداخت یارانه نقدی به همه خانوارها را آغاز کرد و تلاش های بعدی برای حذف گروههای پردرآمد نتیجه ای نداشت.
وضعیت هزینه ها ودرآمدهای خانواده های شهری ایرانی حاکی از شکاف گسترده طبقاتی در ایران است و کارشناسان می گویند که برای پر کردن شکاف طبقاتی موجود، دولت چاره ای ندارد جز این که توجه خود را به سوی خانوارهای کم درآمد معطوف کند و با حذف یارانه نقدی دهک های درآمدی بالا، کمک بیشتری را در اختیار فقرا قرار دهد.
علی ربیعی وزیر رفاه، کار و تامین اجتماعی گفته که "هرم توزیع درآمدی کشور ما نشان می‌دهد که ۷ میلیون نفر در شرایط فقر شدید هستند و امنیت غذایی آنها در مخاطره است."
دولت حسن روحانی برای حل این مشکل، علاوه بر توزیع یارانه نقدی، کالاهایی را تحت عنوان "سبد کالا" در اختیار این گروه از فقرا قرار می دهد تا "امنیت غذایی" آنها را تامین کند.
در مقابل این گروه فقیر به گفته آقای ربیعی "۵ تا ۶ میلیون فرد پر درآمد داریم که میزان ثروت آنها با میزان ثروت پولداران یا ثروتمندان در کشورهایی مثل آمریکا چندان تفاوتی ندارد."
آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی ایران خانوارهای روستایی را در بر نمی گیرد و به عقیده کارشناسان ممکن است حتی شکاف طبقاتی در روستاها بیشتر از شهرها باشد.