به سن و سال نیست؛ مشکل سبک زندگیست!

زمانی که خبر افزایش چشمگیر ابتلا به سکته قلبی بین جوانان منتشر شد، نگرانی و حساسیت خانواده‌ها نسبت به این مسئله بیش از گذشته شد.

دکتر محمد شیروانی متخصص بیهوشی قلب و یکی از پزشکانی است که سال‌هاست در این عرصه فعالیت کرده و قلب را به خوبی می‌شناسد. او سر و کارش با قلب است و هر آن چیزی که به هر دلیل به آن مربوط می‌شود. او در گفت‌وگو با ما درخصوص سکته، علل این عارضه و راه‌هایی که می‌توان آن‌را کاهش داد و احتمالش را کم کرد توضیحات کامل و جامعی ارائه کرده است.

آشنایی با انفارکتوس

در اصطلاح پزشکی سکته قلبی را MIیا انفارکتوس میوکارد می‌گویند. انفارکتوس زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون در قسمتی از قلب از بین می‌رود و همین مسئله عضله قلب را دچار انهدام و مرگ سلولی دائم و غیرقابل بازگشت می‌کند. گاهی اوقات سکته قلبی همزمان با علائمی در بدن مشاهده می‌شود اما خیلی وقت‌ها خبری از این علائم نیست و شخص بدون اینکه متوجه مسئله‌ای شود با فشار قلبی شدید روبه‌رو و کارش به بیمارستان کشیده می‌شود. گاهی اوقات نیز پیش می‌آید که پس از چند حمله آنژینی (درد قفسه سینه) فرد دچار سکته قلبی شود. از عمده‌ترین دلایل سکته قلبی بسته‌شدن رگ‌های تغذیه‌کننده قلب است. آمارهای رسمی وزارت بهداشت ایران نشان می‌‌دهد بیشترین علت مرگ‌ومیر در کشور بعد از تصادفات، سکته‌های قلبی است.

جوانان در تیررس هستند

آماری که در حال حاضر از سن ابتلا به سکته قلبی داریم، آمار عجیبی است که حکایت از کاهش بسیار زیاد سن کسانی دارد که به این عارضه مبتلا می‌شوند. بیشترین عللی که می‌توان با توجه به شرایط کشور و آب و هوایی که در آن زندگی می‌کنیم نام ببریم عادت به زندگی ماشینی و غرق شدن در این شیوه ناصحیح زندگی است. زندگی ماشینی ریشه اصلی اغلب بیماری‌هاست که درخصوص سکته قلبی نیز صدق می‌کند. نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم، استرس است؛ استرسی که با وارد شدن به بدن ابتدا روح را به سمت تحلیل می‌برد و بعد از آن باعث بروز مشکلات اساسی در جسم می‌شود. سکته قلبی نیز یکی از مشکلات ناشی از استرس است که با فشار وارد کردن به قلب، این عارضه را رقم می‌زند. در این بین یک استثنا هم وجود دارد که بهتر است آن‌ را به‌خاطر داشته باشید. اگر در خانواده شما پدر و مادر در سنین 60تا 65سال به سکته قلبی مبتلا شده‌اند، امکان اینکه این عارضه ارثی باشد و شما هم به آن مبتلا شوید دور از ذهن نیست. پس اگر جزو این افراد هستید باید بیشتر از دیگران مسائلی را که گفتیم رعایت کنید.

10سال پایین‌تر از آمار جهانی

متأسفانه آماری که اواخر فروردین امسال محراب مرزبان مسئول کمیته تحقیقات انجمن جراحان قلب به آن اشاره کرد این بود که در کشور ما سکته قلبی 10سال زودتر از کشورهای دیگر رخ می‌دهد که دلیل عمده آن مسئله استرس و آلودگی هواست. هر قدر این دو فاکتور به همراه فاکتورهای دیگر به زندگی ماشینی جوان‌های ما اضافه شود آنها را بیشتر در معرض خطر قرار می‌دهد. یکی از موارد دیگر میل جوانان به کشیدن سیگار و قلیان و مواد‌مخدری با ترکیبات آمفتامین است. همه این موارد باعث بالا رفتن ضربان قلب، عدم‌خون رسانی به عضله اصلی قلب و رفته رفته منجر به سکته قلبی می‌شود.

سکته را دور بزنیم

برای اینکه به عارضه سکته مبتلا نشویم چند راهکار داریم که به شکل فردی می‌توانیم آنها را رعایت کنیم. شاید کنترل آلودگی هوا دست ما نباشد اما با قطع مصرف قلیان و سیگار می‌توان کاری کرد که آلودگی کمتر وارد قلب و ریه شود. مورد بعدی ورزش‌کردن است. ورزش قلب شما را جوان‌تر و جوان‌تر می‌کند و به این عضله فرصت این را نمی‌دهد که بخواهد به این سادگی از تپش بیفتد. راه دیگر این است که مراقب وزن خودتان باشید و تا جایی که می‌توانید از فست فودها دوری کنید. خوردن فست فودهای خوش آب و رنگ هیچ‌چیزی برای شما ندارد جز چاقی و چربی و فشار آوردن به قلب سالم‌تان. حتی اگر سالم هستید هم هر6‌ماه یک‌بار چکاپ کامل انجام بدهید. ممکن است مبتلا به فشار یا چربی خون باشید و با توجه نکردن به آن هر روز این بیماری‌ها در شما رشد کند و باعث بروز عارضه قلبی شود.

علائم هشدار سکته قلبی

شروع یک درد خفیف در قفسه سینه که ممکن است کم و زیاد شود یکی از ابتدایی‌ترین علائمی است که پیش از وقوع سکته ظاهر می‌شود. بعضی وقت‌ها این درد از زیر قفسه سینه به جناق سینه می‌رسد. گاهی اوقات درد به شکل دیگری نمایان می‌شود؛ فرد احساس می‌کند دچار گرفتگی گردن شده و هر دو دستش (خصوصا دست چپ) با درد روبه‌رو می‌شود. به این علائم می‌توان درد کتف، شانه، معده، عضلات، تعرق شدید، احساس سردی و یخ کردن دست‌ها و پاها و حتی فک را هم اضافه کرد. زمانی‌که فرد با این درد روبه‌رو می‌شود احساس ترس و نگرانی می‌کند و همین مسئله تپش قلبش را بالا می‌برد و باعث بالا رفتن فشار خون می‌شود.

گاهی اوقات بعضی از افراد بدون اینکه علائم اولیه را داشته باشند سکته قلبی می‌کنند. دلیلش این است که فرد یا سن و سال بسیار بالایی دارد و یا اینکه سابقه بیماری‌هایی مثل فشار خون، قند و... را دارد. البته اعتیاد و وجود مواد‌مخدر در بدن باعث می‌شود که این دردها حتی اگر خودشان را نشان بدهند نیز به چشم نیایند و فرد متوجهش نشود.

قبل از رسیدن به بیمارستان چه کنیم؟

زمانی‌که علائم سکته قلبی دیده می‌شود تا وقتی فرد به بیمارستان برسد بهتر است یک آسپرین جویده و نیتروگلیسیرین زیر زبان گذاشته شود. توصیه ما به همه این است که از این دو قرص حتما در جعبه کمک‌های اولیه‌شان داشته باشند.

رکورددارهستیم

کشور ما به شکل عجیبی بیشتر از کشورهای دیگر با مشکل سکته‌قلبی روبه‌روست. در حال حاضر بیش از 39درصد از مرگ‌های کشور ما ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی است که از این درصد بیش از 19درصد آن به سکته قلبی تعلق دارد. گذشته از این، بحث عمل‌های جراحی بی‌شمار در ایران است. طبق آخرین آمار سالانه بین 30تا 50هزار عمل جراحی و پیوند قلب در کشور ما انجام می‌شود که این مقدار بسیار زیاد است.