انتقاد انجمن حمایت از بیماران کلیوی از 'قاچاق کلیه ایرانیان به غیر ایرانیان'

مصطفی قاسمی، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی، با انتقاد از فروش کلیه ایرانیان به بیماران غیر ایرانی اعلام کرد: "این بیماران با جعل مدارک هویتی(کارت ملی، شناسنامه) به ایران می‌آیند و پزشکان بدون بررسی مدارک با دریافت دستمزدهای میلیونی کلیه ایرانی را به آنها پیوند می زنند."

به گزارش خبرگزاری فارس، آقای قاسمی با اعلام خبر مرگ یکی از دریافت کنندگان غیر ایرانی کلیه گفت: "به تازگی دو بیمار عربستانی برای انجام پیوند به ایران آمدندکه یکی از آنها متاسفانه فوت کرد، در نتیجه سفارت عربستان در حال پیگیری موضوع است و چند نفر از تیم پزشکی را در این پرونده دستگیر شده‌اند و وزرات اطلاعات وارد جریان شده است. این عمل جراحی برای بیماران عربستانی ۳۰۰ میلیون تومان هزینه داشته است. در واقع پول کلانی رد و بدل می‌شود."

به گفته رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی، مسئله اهدا کلیه ایرانیان به غیر ایرانیان از جند سال پیش وجود داشته و به همین دلیل وزارت بهداشت  بخشنامه ممنوعیت اهدا کلیه ایرانیان به غیر ایرانیان را به اجرا درآورد.

آقای قاسمی می گوید متقاضیان پیوند کلیه از کشورهای حاشیه خلیج فارس، آذربایجان، افغانستان و هند و دیگر کشورهای همسایه به ایران می‌آیند.

دکتر مهبد ابراهیمی، بی‌بی‌سی:

ایران یکی از معدود کشورهای جهان که خرید و فروش عضو پیوندی در آن قانونی است.این راهکار ایران برای حل مشکل کمبود عضو پیوندی، که به "مدل ایران" معروف است، مخالفان و موافقان خود را در دنیا دارد و بحث درباره اینکه آیا باید از این مدل باید اقتباس کرد یا نه، همچنان مطرح است.ایران با ممنوع کردن پیوند عضو به غیر ایرانی سعی کرده مانع از این شود "بازار" کلیه در این کشور، به بازار سیاه بین‌المللی عضو پیوندی متصل شود.از طرف دیگر، قانونی کردن این مدل، برای غلبه بر مشکل کمبود عضو پیوندی بوده است و پیوند عضو به غیر ایرانی منطقی را که در پس تصویب ابن قانون وجود دارد ضعیف می کند.با این حال خلا و ضعف‌های قانونی و اجرایی در مجاز شمردن پیوند اعضا در ایران وجود دارد و اخبار و هشدارهایی از این دست در واقع بر همین جنبه آن انگشت می‌گذارند.

این در حالی است که براساس دستور العمل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی "اهدا کننده و گیرنده کلیه الزاما دارای تابعیت یکسان می باشند. این موضوع در خصوص پناهندگان قانونی نیز لازم الاجرا می باشد."

این نخستین بار نیست که موضوع پیوند کلیه ایرانیان به غیر ایرانیان مطرح می‌شود.

آقای قاسمی در همین خصوص گفت: "در سالهای اخیر گزارش تخلف برخی بیمارستان‌ها در خصوص پیوند کلیه ایرانی به غیرایرانیان به وزارت بهداشت ارسال شده است، وزات بهداشت کوتاهی کرد چرا که باید در بیمارستان را می‌بست. ما بارها به وزارتخانه تذکر دادیم اما سهل انگاری می‌شود."

اما سجاد رضوی، رئیس اداره نظارت بر درمان وزارت بهداشت و درمان در فروردین سالجاری با تاکید برکلیک پیوند کلیه و تابعیت یکسان گفته بود: "اخیرا در برخی بیمارستانها تخلفاتی مشاهده شد که برخورد جدی از سوی وزارت بهداشت و درمان صورت گرفت و حتی منجر به تعطیلی برخی از آنها نیز شد. این مساله مربوط به وضعیت سلامت اخلاقی کشور است و حیثیت و سلامت افراد جامعه را هیچگاه به خطر نخواهیم انداخت."

آقای رضوی با تاکید بر اینکه ایران به سمتی حرکت می‌کند که پیوندها بیشتر فامیلی باشد، عنوان کرد: "نباید مسائل فروش اعضا در پیوند را شاهد باشیم و تلاش تمامی دست اندرکاران بر این است که به سمت فروش اعضا نرفته و اندیکاسیونهای نسبیت و فامیل و یا پیوند از بیمار مرگ مغزی در این زمینه حاکم باشد."

براساس آمار بیش از ۲۴ هزار نفر بیمار دیالیزی در ایران زندگی می‌کنند.

به اعتقاد دست اندرکاران حوزه بهداشت با توجه به بالا بودن میزان مرگ مغزی در ایران به دلیل آمار بالای تصادفات، یکی از منابع عضو پیوندی، افرادی هستند که دچار مرگ مغزی شده‌اند. براساس آمار در سال گذشته ۹۷۰ پیوند از ۲۴۰۰ عمل پیوند اعضا مربوط به افراد مرگ مغزی بوده است.

گزارشی که سازمان بهداشت جهانی در در سال ۲۰۰۷ منتشر کرده نشان می‌دهد ۷۱درصد اهدا کنندگان عضو در ایران مرد و ۲۹ درصد زن هستند. بر همین اساس ۲۷ درصد از این افراد بیکارند و ۴۲ درصد نیمه وقت کار می‌کنند و تنها ۱۳ درصد در استخدام هستند.

این گزارش حاکی است که سلامت ۵۸ درصد از اهدا کنندگان پس از عمل دچار مخاطره شده است و فعالیت بدنی ۶۰ درصد از آنها پس از جراحی کاهش یافته و ۶۵ درصد از اهداکنندگان از نظر کاری دچار مشکل شده‌اند.

دستورالعمل اهدا و پیوند کلیه از اهدا کنندگان زنده وزارت بهداشت

پیوند اتباع سایر کشورها

- پیوند کلیه در اتباع خارجی فقط از اهدا کننده کلیه صرفا با تابعیت یکسان مجاز است.
- در خصوص اهدا کنندگان و گیرندگان پیوند که رابطه زوجیت داشته(با تابعیت غیریکسان)، مراتب قبل از بستری به اداره پیوند و بیماریهای خاص معاونت سلامت منعکس و تصمیم گیری و صدور مجوز توسط آن مرجع صورت می گیرد.
- انجام پیوند کلیه در اتباع خارجی صرفا با اخذ مجوز کتبی از "اداره پیوند و بیماریهای خاص" (حتی در موارد تابعیت یکسان) صورت می گیرد. اخذ مجوز لزوما قبل از بستری و انجام عمل پیوند صورت می گیرد.
- صدور مجوز جهت انجام پیوند اتباع سایر کشورها در مراکز پیوند خارج از استان تهران توسط معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مرتبط صورت می گیرد.
- ارسال رونوشت مجوز صادره توسط معاونت درمان دانشگاههای علوم پزشکی کشور به "اداره پیوند و بیماریهای خاص" ضروری است.
- صدور مجوز توسط "اداره پیوند و بیماریهای خاص" یا معاونت درمان دانشگاههای علوم پزشکی کشور مستلزم حضور اهداکننده و گیرنده، ارائه گذرنامه اهداکننده و گیرنده به همراه درخواست کتبی مجوز انجام پیوند از سوی بیمارستان می باشد.
- مسئولیت احراز هویت اهداکنندگان و گیرندگان پیوند و انطباق با مندرجات مجوز صادره بعهده ریاست یا مسئول فنی بیمارستان می باشد.
- بیماران پیوندی اتباع سایر کشورها مجاز به استفاده از داروهای مهار ایمنی موجود در کشور که مشمول یارانه دولتی می باشند ، نیستند. این بیماران می توانند داروهای موردنیاز خود را از مراکز عرضه کننده دارو بصورت آزاد تهیه نمایند.