پناهجویان در یونان؛ در تنگنا و اجحاف
بحران مالی یونان، گریبان پناهجویان حاضر در این کشور را هم گرفته است. متقاضیانی که در صدد آمدن به آلمان یا کشورهای اسکاندیناوی بودند، بلاتکلیف مانده و در خانه‌ها یا اردوگاه‌هایی با شرایط اسفناک و ابتدایی به سر می‌برند.
مزارع توت‌فرنگی شبه‌جزیره یونان، اینک محل کار هزاران آفریقایی و آسیایی پناهجو است که در چنبره فشار، بلاتکلیفی و اجحاف گیر افتاده‌اند. آنها در کوخ‌ها و آلونک‌هایی زندگی می‌کنند که با شاخ و برگ درختان یا سطل‌های پلاستیکی ساخته شده‌اند.
دستمزد روزانه این کارگران ۲۲ یورو اعلام شده اما آن را همیشه کمترو با دیرکرد دریافت می‌کنند. بسیاری از آنان از بنگلادش یا افغانستان آمده‌اند اما اینجا هم بیم جان خود را دارند. سه هفته قبل یکی از کارگران توسط مباشر مزرعه کشته شد، تنها به این دلیل که که دستمزد عقب‌افتاده خود را طلب کرده بود.
رضا جولانی، یک پناهجوی افغان در گفتگو با مرکزی فرهنگی در آتن گفته است: «مقدم پناهجویان پیش از این در یونان گرامی بود و مردم این کشور با آنها مهربان بودند. اما الان هر کجا که می‌رویم، تنها خشونت یا رفتارهای نژادپرستانه می‌بینیم.»
پیش از بحران مالی در یونان، پناهجویان به سرعت کاری پیدا می‌کردند. اما با شرایط اقتصادی فعلی، آنها نه کاری دارند، نه سرپناهی. تنها شانس آنها، کار ارزان و سخت در مزارع در فصل کشت و برداشت است.
یونان برای بسیاری از پناهجویان، توقفگاهی بس نامطلوب است. این پناهجویان در اصل می‌خواسته‌اند به آلمان، سوئد یا انگلستان بروند اما ناخواسته در یونان ماندگار شده‌اند. یونان برای پناهجویان ایرانی، عراقی، افغان و کشورهای شمال آفریقا آخرین دروازه ورود به اتحادیه اروپا بوده، اما طبق "توافقنامه دوم دابلین"، رسیدگی به درخواست پناهجویان باید در نخستین کشوری صورت گیرد که وارد آن شده است.
"اردوگاه‌های مخوف"
آن دسته از پناهجویانی که به صورت غیرقانونی وارد یونان شده‌اند، در اردوگاهی در "اوروس" در نزدیکی مرز ترکیه جای داده شده‌اند. دور تا دور این اردوگاه با دیوار و سیم خاردار محاصره شده است. گذرگاه مرزی "اوروس" جایی است که همه ساله هزاران پناهجو خود را از ترکیه به یونان می‌رسانند.
دولت یونان که اینک با بحران مالی شدیدی دست و پنجه نرم می‌کند، در همه جای این کشور، اردوگاه‌های اجباری برای پناهجویان غیرقانونی برپا کرده است. هزاران نفر در این اردوگاه‌ها در انتظار اخراج خود هستند.
فرانسوا کرپو، همکار نهاد کمک به آوارگان سازمان ملل که از اردوگاه "ونا" بازدید کرده است، می‌گوید: «اتاقک‌هایی سلول‌مانند در این اردوگاه‌ها هستند که نور ندارند و ۲۸ نفر را در خود جای داده‌اند. پناهجویان روی بتن می‌خوابند و از توالت‌های بسیارآلوده استفاده می‌کنند.»
گروهی دیگر از پناهجویان نیز خارج از اردوگاه‌ها زندگی می‌کنند. فرانسوا کرپو مشاهده کرده که تعدادی از پناهجویان خردسال افغان در زیر پل بزرگراهی در نزدیکی بندر پاتراس زندگی می‌کنند و یک سازمان امدادی تنها کمی غذا به آنها می‌رساند: «آنها مدت‌هاست زیر پل و بدون هیچ امکاناتی می‌خوابند. آن هم در هوای سرد و مرطوب.»
دولت یونان خود را تنها حس می‌کند
مقامات یونانی میگویند که تقاضاها و نیازهای پناهجویان، فراتر از توان آنهاست و امکان تامین صدها هزار پناهجو را ندارند. دولت یونان تاکید می‌کند که در مواجهه با موضوع پناهندگان، از سوی سایر کشورهای اتحادیه اروپا تنها گذاشته شده است.
سیاستمداران یونانی میگویند: «همه انگشت‌ها در بررسی شرایط بد پناهجویان به سمت یونان نشانه می‌رود، اما هیچ کشور دیگر اروپایی نیز حاضر به پذیرش این متقاضیان نیست.»
شمار پناهجویان ایرانی منتظر در یونان نیز کم نیست. برخی از این پناهجویان چند سال است در انتظار رسیدگی به درخواست پناهندگی خود هستند. در سال ۲۰۱۰ چند پناهجوی ایرانی در برابر دفتر سازمان ملل در آتن تحصن کردند. یکی از آنها به نام حمید صادقی، لب‌های خود را در اعتراض به طولانی شدن رون درخواست پناهندگی و بلاتکلیفی، به هم دوخت.