قطع دسترسی دانشگاه های ایران به پایگاه های علمی بین المللی

سردر دانشگاه تهران

رضا ولی زاده

دسترسی دانشگاه ها و پژوهشگاه های ایران به پایگاه های علمی بین المللی قطع شده است. رادیو فردا در این مورد با سعید پیوندی استاد جامعه شناسی و کارشناس آموزش عالی در پاریس، گفتگو کرده است.
 
سیدامید فاطمی، رییس پژوهشگاه فناوری اطلاعات به خبرگزاری ایسنا گفته است که تعداد زیادی از پژوهشگاه ها و دانشگاه های کشور به علت افزایش نرخ ارز و پرداخت نکردن حق عضویت نمی توانند از پایگاه های علمی بین المللی استفاده کنند.

رییس پژوهشگاه فناوری اطلاعات گفته در سال گذشتۀ میلادی با وجود رایزنی های متعدد دانشگاه ها و پژوهشگاه ها نتوانسته اند ارز را با نرخ مرجع دریافت کنند و ارز اختصاص یافته به دانشگاه ها ارز مبادله ای است که نرخ آن دوبرابر سال های گذشته است.
 
به این ترتیب دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور نتوانسته اند ۱۱  روز پس از آغاز سال ۲۰۱۳ میلادی، یعنی ۲۲ دی ماه، از منابع و پایگاه های علمی بین المللی نظیر اسکوپوس و ساینس دایرکت استفاده کنند.
 
دو سایت اینترنتی اسکوپوس و ساینس دایرکت متعلق به شرکت الزویر Elsevier هستند که یک شرکت چاپ و نشر جهانی در حوزه های پزشکی و علمی است. این شرکت دسترسی ۶۹ عضو خود در ایران را به علت پرداخت نکردن حق عضویت قطع کرده است. 
 
«اینترنت، تنها پنجره باز به علم دنیا برای ایرانیان»

سعید پیوندی استاد جامعه شناسی و کارشناس آموزش عالی در پاریس معتقد است نیاز مراکز دانشگاهی ایران به منابع علمی جهانی یک نیاز جدی است:
 
«نمی شود تصور کرد که امروز در دانشگاه یک کار جدی و یک کار آموزشی با کیفیت انجام داد بدون دسترسی به این ابزار مهم.
 
این مورد بخصوص در مورد ایران بیشتر صدق می کند برای اینکه بسیاری از دانشگاه های ایران از کتابخانه ها و مراکز علمی که در آن مدارک و اسناد علمی زیادی وجود داشته باشه ، محرومند.
 
 در نتیجه تنها پنجره ای که بر روی علم دنیا برای آنها باز است، همین فضای اینترنت و فضای مجازی و دسترسی به پایگاه های اطلاعاتی است که متاسفانه مسئولین ما در این هرج و مرج و آشفتگی مدیریتی، کار را به آنجا رسانده اند که دانشگاه های ما این تنها راه را هم از دست بدهند و این برای جامعه علمی ایران یک زیان غیر قابل جبران باشد برای کار روزمره علمی.»
 

اکنون بسیاری از دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور به شرکت چاپ و نشر الزویر بدهکارند و به گفتۀ امید فاطمی، رییس پژوهشگاه فناوری اطلاعات، اگرچه احتمال این که این ناشر از موسسات ایران شکایت کند کم است، اما باید دانشگاه ها و پژوهشگاه ها بدهی خود را بپردازند.
 
رییس پژوهشگاه فناوری اطلاعات همچنین به خبرگزاری مهر گفته در سال جاری علاوه بر کم شدن اعتبارات دانشگاهها، ارز لازم برای تهیه این منابع در اختیار دانشگاه ها قرار داده نشد.
 قراردادهای برخی از پایگاه‌های مهم علمی مانند اشپیگل، الزویر، آیتری پلی و وایلی به صورت ارزی است که دانشگاه‌های کشور نتوانسته اند ارز مورد نیاز برای دسترسی به این پایگاه‌ها را تامین کنند.