زندگی نامه آیت الله خامنه ای (بخش یازدهم) -جبهه گیری در برابر اولین رییس جمهور منتخب

مراد ویسی

در بخش پیشین از این سلسله برنامه ها به نحوه راهیابی حجت الاسلام علی  خامنه ای به حلقه اطرافیان آیت الله خمینی ، پس از ترور آیت الله مرتضی مطهری، درگذشت آیت الله محمود طالقانی و نیز اعلام انصراف آیت الله منتظری از امامت جمعه تهران در سال ۱۳۵۸پرداختیم و اکنون در این بخش به بررسی سرپرستی کوتاه مدت آیت الله خامنه ای در سپاه پاسداران در اواخر سال ۱۳۵۸ و نیز نقش وی در مناقشه حزب جمهوری اسلامی با ابوالحسن بنی صدر – نخستین رئیس جمهوری ایران- می پردازیم.
 

سرپرستی بر سپاه پاسداران
 
در سوم آذرماه سال ۱۳۵۸ ، هنگامی که دولت مهدی بازرگان استعفا داده بود و در عمل، کشور بدون دولت بود، تمامی وزارت خانه ها و نهادهای انقلابی زیر نظر شورای انقلاب قرار گرفتند.در همین چهارچوب  اکبرهاشمی رفسنجانی سرپرست وزارت کشور شد و حجت الاسلام علی خامنه ای، سرپرست سپاه پاسداران.البته سرپرستی حجت الاسلام خامنه ای بر سپاه پاسداران حدود سه ماه به طول انجامید و وی پس از این مدت کوتاه برای نامزد شدن در انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی از سرپرستی سپاه پاسداران استعفا کرد.
 
مخالفت با نامزدی بنی صدر برای ریاست جمهوری
 
در اسفند ماه سال ۱۳۵۸ هنگامی که قرار بود اولین رئیس جمهور ایران انتخاب شود، حجت الاسلام خامنه ای همانند سایر اعضای شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی تلاش کرد تا از نامزدی جلال الدین فارسی در برابر نامزدی ابوالحسن بنی صدر ، دیگر نامزد انتخابات، حمایت حزبی و تشکیلاتی کند. هنوز نیز پس از گذشت سه دهه از آن روزها ،در ادبیات رسمی حکومت جمهوری اسلامی همواره بر این امر تاکید می شود که حجت الاسلام خامنه ای و سایر اعضای شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی موافق رئیس جمهور شدن ابوالحسن بنی صدر نبوده اند.
 
اما خود ابوالحسن بنی صدر ۳۲ سال پس از آن روزها به رادیو فردا گفت  که حجت الاسلام خامنه ای از ابتدا از دوستداران او بوده و حتی بنا بر گفته ابوالحسن بنی صدر، در حزب جمهوری اسلامی بحث شده بود که بنی صدر رئیس جمهور شود و حجت الاسلام خامنه ای هم معاون او.
 
ابوالحسن بنی صدر: "آن زمان و در همان اوایل این(علی خامنه ای ) خیلی خودش را به من نزدیک می کرد، طوری که یک بار محمد، پسر آقای منتظری آمد پیش من و گفت که در حزب صحبت این شده است که شما نامزد ریاست جمهوری بشوید و آقای خامنه ای هم بشود معاون شما. این مربوط به زمانی است که هنوز قانون اساسی هم نوشته نشده بود و همان اوایل بود.آقای خامنه ای هم یک ماشین قراضه داشت و گاهی تلفن می کرد که من بیایم و شما را به محل شورای انقلاب برسانم. من هم می گفتم خوب تشریف بیارین. آن اوایل رابطه به این ترتیب بود."
 

بعد از این که جلال الدین فارسی به دلیل تشکیک در ایرانی الاصل بودنش از نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری در زمستان سال ۱۳۵۸ انصراف داد، حزب جمهوری اسلامی تلاش کرد تا یکی از روحانیون خود و به طور خاص آیت الله بهشتی ، دبیر کل حزب را به عنوان نامزد وارد انتخابات ریاست جمهوری کند.اما آن گونه که در روایت های رسمی و حکومتی نقل شده است، آیت الله خمینی که در آن زمان در قم بود با نامزدی روحانیون در انتخابا ت مخالفت کرد. با این وجود حتی هنگامی که حزب جمهوری اسلامی از نامزدی یکی از اعضای ارشد خود حمایت می کرد، هرگز نام حجت الاسلام خامنه ای به عنوان یکی از نامزدهای حزب مطرح نشد.زیرا وی در آن زمان در سایه افراد ذی نفوذتر حزب مانند آیت الله بهشتی، اکبرهاشمی رفسنجانی و محمدجواد باهنر قرار داشت که از او بزرگتر، شناخته شده تر و نزدیک تر به آیت الله خمینی بودند.
 
سرانجام پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، ابوالحسن بنی صدر با نزدیک به ۱۱ میلیون رای به ریاست جمهوری رسید و این در حالی بود که کادرهای ارشد حزب جمهوری اسلامی و از جمله حجت الاسلام خامنه ای از رای ملت به ابوالحسن بنی صدر و ریاست جمهوری او راضی و خرسند نبودند.
 
کمی بعد، بنی صدر که رئیس جمهور شده بود، رئیس شورای انقلاب و فرمانده کل قوا نیز شد و این درحالی بود که به تدریج نوعی مقابله بین سران حزب جمهوری اسلامی و ابوالحسن بنی صدر شروع شد و حجت الاسلام خامنه ای در این مناقشه به عنوان یکی از افراد تحت رهبری آیت الله بهشتی – دبیر کل وقت حزب جمهوری اسلامی- عمل می کرد.حزب جمهوری اسلامی بنی صدر را به قدرت طلبی متهم می کرد و در مقابل، بنی صدر معتقد بود که حزب به طور غیر قانونی در حوزه اختیارات  رئیس جمهور منتخب دخالت و کارشکنی می کند.
 
ابوالحسن بنی صدر ۳۲ سال بعد از آن روزها در گفت و گو با رادیو از نقش آقای خامنه ای در تیم حزب جمهوری اسلامی علیه خود سخن گفت :"او(علی خامنه ای ) دنباله رو آقایان بهشتی و هاشمی رفسنجانی بود. در آن حد رهبری نبود بلکه یک فرد عادی به حساب می آمد. از باب اینکه از بانیان این حزب بوده و جزو دسته شان هست او را در شورای انقلاب آورده بودند.در حزب جمهوری، مدیر مسئول روزنامه جمهوری بود که کارش معروف به دروغ سازی و دروغ پراکنی بود. آن روزنامه از آن طریق بر ضد رئیس جمهور عمل می کرد."
 
نماینده دور اول مجلس
 
آن گونه که خود آیت الله  خامنه ای بعدها گفته است از همان روزهای اول رئیس جمهور شدن بنی صدر، اعضای شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی از انتخاب او ناراضی بودند و این نارضایتی را با آیت الله خمینی نیز در میان گذاشته بودند.اما آیت الله خمینی به آنها گفته بود که مجلس مهم است  بروید و تلاش کنید اکثریت مجلس را به دست آورید.
 
در همین چهارچوب هنگامی که انتخابات مجلس سه ماه بعد در اردیبهشت سال ۱۳۵۹ برگزار شد، اکثر کادرهای حزب جمهوری اسلامی از جمله حجت الاسلام خامنه ای در چهارچوب یک ائتلاف بزرگ در انتخابات شرکت کردند.در دور اول این انتخابات حجت الاسلام علی خامنه ای در حوزه تهران بعد از فخرالدین حجازی، حسن حبیبی، مهدی بازرگان و علی اکبر معین فر، پنجم شد و همراه با اکبر هاشمی رفسنجانی که سیزدهم شده بود به مجلس راه یافت.
 
آن گونه که حسن یوسفی اشکوری، هم دوره آیت الله خامنه ای در مجلس اول می گوید آقای خامنه ای در مجلس از مخالفان بنی صدر و جناح موسوم به لیبرال بود.
 
اشکوری:" در مجلس آقای خامنه ای یکی از آن پنج روحانی موسس و بنیانگذار حزب جمهوری اسلامی بود که از طریق نیروهای ائتلاف خط امام بود که به مجلس اول راه یافت.در آن زمان چون آقای بنی صدر رئیس جمهور شده بود و حزب جمهوری اسلامی ریاست جمهوری را از دست داده بود، حزب می خواست که مجلس را در اختیار بگیرد.به همین دلیل حزب جمهوری اسلامی یک ائتلافی را تشکیل داد که به جز جامعه روحانیت مبارز تهران، بقیه همگی در حول و حوش حزب جمهوری اسلامی گرد آمدند و توانستند که در مجلس اول اکثریت را از آن خودشان کنند.
 
آقای خامنه ای هم جزو ده تا ۲۰ نفر شخصیت درجه اولی بود که در مجلس ، اعم از روحانی و غیر روحانی، حضور داشتند و جزو پنج روحانی حزب جمهوری اسلامی بود که همه آنها به جز آقای موسوی اردبیلی به مجلس راه پیدا کرده بودند.آقای خامنه ای، آقای باهنر، آقای هاشمی رفسنجانی همگی در مجلس حضور داشتند.آقای خامنه ای در آن زمان از نظر جناح بندی ها جزو چهره های برجسته پیروان خط امام بود که آن زمان در برابر جناج لیبرالها که رقیبشان بودند یعنی جناج بنی صدر و در حاشیه آن نهضت آزادی و امثال اینها، قرار داشتند."
 
در بخش آینده از سلسله برنامه های بررسی زندگینامه آیت الله خامنه ای به بررسی ادامه مناقشه وی و اعضای حزب جمهوری اسلامی با ابوالحسن بنی صدر برسر تعیین نخست وزیر و نقش حجت الاسلام خامنه ای در برکناری اولین رییس جمهورمنتخب ایران می پردازیم.

لینکهای مرتبط:

زندگینامه آیت الله خامنه ای (بخش نخست) - تولد و والدین

زندگی‌نامه آیت‌الله خامنه‌ای (بخش دوم) - معرفی برادران و خواهران

زندگی‌نامه آیت‌الله خامنه‌ای (بخش سوم) - دوران کودکی و مدرسه

زندگی‌نامه آیت‌الله خامنه‌ای (بخش چهارم) - شیفته نواب صفوی

زندگی‌نامه آیت‌الله خامنه‌ای (بخش پنجم)- سوابق در دهه ۱۳۴۰

زندگی نامه آیت الله خامنه ای (بخش ششم)- همکاری با مجاهدین خلق

زندگی نامه آیت الله خامنه ای (بخش هفتم)- در حلقه علی شریعتی

زندگی نامه آیت الله خامنه ای (بخش هشتم)- فعالیت های سیاسی در اواخر دوران پهلوی

زندگی نامه آیت الله خامنه ای (بخش نهم)- آیت الله خامنه ای از یاران خاص آیت الله خمینی نبود

زندگی نامه آیت الله خامنه ای (بخش دهم) - راه یابی به حلقه خاص خمینی